آیههای 17 تا 24 سورة مبارکة عبس دربارة کفران نعمت الهی، خلقت و مرگ انسان است. در ادامه همین فراز میفرماید «ما راه را برای او آسان نمودیم» و تأکید میکند که آنچه به انسان دستور داده شده انجام نداده و با تأکید بیشتری میفرماید «پس باید انسان به غذای مصرفی خود بنگرد». در ادامة آیه از نعمتهای سالم، آشامیدنیها، خوراکیها، هوای مطبوع باغهای انبوه و چراگاهها سخن میگوید.
از آیة 69 سورة مبارکة نحل درمییابیم عسل بهترین مادة شفابخش و حیاتی است:
ثُمَّ كُلِي مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلًا يَخْرُجُ مِن بُطُونِهَا شَرَابٌ مُّخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِيهِ شِفَاء لِلنَّاسِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ (نحل / 69).
با توجه به آیة سورة مبارکة عبس میبایست بیشتر در آیة فوق تأمل کرد. شرایط مصرف خوردنیها، نوشیدنیها، هوای سالم و همچنین داروهای مصرفی با توجه به تأکید در سورة مبارکة عبس و آیات قرآنی دیگر در آیة 157 سورة مبارکة اعراف آمده است:
يُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّبَاتِ (اعراف / 157).
«بر آنان حلال میشود مصرف آنچه پاکیزه و تمیز و تازه است.»
در آیهای از سورة مبارکة کهف دربارة غذا میفرماید:
فَلْيَنظُرْ أَيُّهَا أَزْكَى طَعَامًا (کهف / 19).
«پس باید بنگرد که کدامین خوراک پاکیزهتر است.»
انتخاب خوردنیها و نوشیدنیهای برتر و سالمتر و استنشاق هوای سالم همچنین استفاده از داروهایی با عوارض جانبی کمتر، مضمون بارز آیة سورة مبارکة عبس و دو آیة فوق است. عسل از نمونههای برتر خوراک سالم است که خوردنش باعث قوت و استنشاق بخور آن روحبخش و شفابخش است. عسل دارویی شفابخش بدون عوارض جانبی است.
در آیة 157 سورة مبارکة اعراف آمده است:
وَيُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبَآئِثَ (اعراف / 157).
«بر آنان حرام میشود مصرف آنچه ناپاک و آلوده است.»
از جمله خوردنیها، آشامیدنیها و هوای آلوده و داروهای آلوده یا دارای عوارض جانبی بسیار زیاد برای انسان زیانآورند. اما در عسل هیچگونه آلودگی یافت نمیشود و میکروبها در آن نمیتوانند زنده بمانند. قرآن به عسل صفت شفا داده است، یعنی عسل خوراکی مطبوع و دارویی شفابخش و بدون عوارض جانبی است.
در آیة 219 سورة مبارکة بقره آمده است:
إِثْمُهُمَآ أَكْبَرُ مِن نَّفْعِهِمَا (بقره / 319).
این آیه دربارة علت نهی مصرف خمر و قمار است و اینکه ضررشان بیش از نفعشان است. منع خوردن و آشامیدن هر آنچه ضرر استفادة آن بیش از نفعش باشد در این آیه همچون یک قانون قرآنی آمده است. قرآن صفت شفا را به عسل میدهد زیرا به هیچ وجه خوردن، آشامیدن و مصرف آن برای انسان ضرر و زیانی نخواهد داشت. بنابراین مصرف بهاندازة عسل به قصد شفابخشی، برای بیمار ضرری نخواهد داشت و این خود مصداق روشن این آیة سورة مبارکة اعراف است:
كُلُواْ وَاشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ (اعراف / 31).
«بخورید و بیاشامید و اسراف نکنید.»
انسان باید متناسب نیاز بدن از دارو، غذا و نوشیدنیها مصرف کند. پروردگار مصرف بیش از اندازه هر چیز را نهی کرده است و در آیة اول سورة مبارکة تکاثر میفرماید:
أَلْهَاكُمُ التَّكَاثُرُ (تکاثر / 1).
«شما را از زیادهروی در هر چیزی نهی میکنیم.»
این آیه شامل عسل نیز میشود. مقدار مناسب خوردن عسل برای اینکه مصداق نوشیدن باشد (آنطورکه در آیه سورة مبارکة نحل آمده است) لازم است حداقل در هر وعده بیست گرم عسل مصرف شود. با آزمایش ثابت شده است که میزان مصرف هر نوع عسل برای شفای انواع بیماری از یک تا ده قاشق غذاخوری در روز متغیراست و این امر مصداق بارز مصرف عسل در سورة مبارکة نحل است چرا که مصرف یک تا ده قاشق عسل معقول و جایز است.
در آیة 114 از سورة مبارکة نحل آمده است:
كُلُواْ مِمَّا رَزَقَكُمُ اللّهُ حَلالًا طَيِّبًا (نحل / 114).
«پس بخورید از آنچه به شما خداوند روزی داده، حلال و طیبش را.»
پروردگار در قرآن خوردن بعضی از خوراکها را حرام کرده است و برای سالم ماندن باید از مصرف این خوراکیها پرهیز کرد. ما میبایست از حلال و حرام و سالم بودن خوراکمان آگاه باشیم.
در آیة 195 از سورة مبارکة بقره آمده است:
وَلاَ تُلْقُواْ بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ (بقره / 195)
«و با دستان خود، خود را به هلاکت نیندازید.»
این آیه اهمیت دادن به سلامتی، سالم زیستن و به هلاکت نینداختن خود را واجب دانسته است. مصرف خوراکیها و نوشیدنیهایی که باعث کم شدن حتی یک روز از عمر انسان شوند نهی شده است. استنشاق هوای آلوده و مصرف دخانیات و داروهایی که باعث کوتاه شدن عمر میشود نهی شده است.
پس خوب است از عسل، این مادة شفابخش، استفاده کنیم تا از عمری طولانی، سلامت پایدار و جایگاه متعالی بهرهمند شویم. به زمان، مکان، مقدار، نوع، چگونگی و عاقبت مصرف هر چیز بیندیشیم. تا زمانی که از سلامتی عسل در شرایط پنجگانة بالا اطمینان پیدا نکردهایم از خوردن، نوشیدن و استشمام آن پرهیز کنیم. همچنین آن را به عنوان یک دارو مصرف نکنیم. بهتر است از عسل با شرایط ویژة بیانشده در قرآن کریم استفاده کنیم.